Flora

Flora Fruške gore je veoma raznolika i specifična. Na prostoru uže zone Nacionalnog parka raste oko 1000 vrsta biljaka, a njihov ukupan broj, zajedno sa biljkama na prostoru zaštitne zone, prelazi cifru od 1500 vrsta. Ovako velikom raznovrsnošću Fruška gora može da se poredi sa mnogo većim i višim planinama u Srbiji.

Papratnjače (Pteridophyta) su zastupljene sa 15 rodova (Anthyrium, Asplenium, Cheilanthes, Cystopteris, Dryopteris, Gymnocarpium i dr). Do sada je ukupno zabeleženo 32 predstavnika ove grupe biljaka, od kojih se 6 nalaze na listi prirodnih retkosti Srbije. Najveći rodovi suEquisetum (6 vrsta) i Asplenium (7 vrsta), a najčešće vrste na prostoru Nacionalnog parka su Dryopteris filix-mas, Polystichum aculeatum i Asplenium adianthum-nigrum.

Golosemenice (Gymnospermae) su na Fruškoj gori prisutne sa samo jednom autohtonom četinarskom vrstom – Juniperus communis (kleka), koja ulazi u sastav većeg broja šumskih zajednica. Međutim, kao pojedinačna stabla ili manji šumski kompleksi na Fruškoj gori su sađeni i mnogi drugi četinari, kao što su crni i beli bor, smreka, ariš, tisa, tuja i dr.

Skrivenosemenice (Angiospermae) su najbrojnije biljke na Fruškoj gori koje čine više od 90% njene ukupne flore. Među dikotilama, familije sa najvećim brojem vrsta na Fruškoj gori su: Ranunculaceae, Apiaceae, Scrophulariaceae, Lamiaceae, Rosaceae, Fabaceae i Asteraceae, a od monokotila: Liliaceae, Orchidaceae i Poaceae. Od ukupnog broja do sada zabeleženih skrivenosemenica na Fruškoj gori, 36 dikotila i 27 monokotila u Srbiji su zastićene kao prirodne retkosti.

Fruška gora je poznata po prisustvu velikog broja (oko 700) lekovitih biljaka. Veći deo njih su autohtone, “divlje” vrste, a manji deo su alohtone, gajene biljke.

Vegetacija

Prema biogeografskoj podeli teritorije Srbije, Fruška gora pripada srednjoevropskom regionu, a u okviru njega srednjoevropsko balkansko-ilirskom podregionu, odnosno panonskoj provinciji. Fruška gora je u celini šumsko područje, međutim od nekadašnjih 130000 ha površine pod šumom danas je ostalo samo 23000 ha.

Čovek je u prošlosti iskrčio veliki deo šuma na Fruškoj gori, tako da se na ovim, potencijalno šumskim površinama, danas uglavnom nalaze livade, utrine, njive, vinogradi i voćnjaci, a preostale šume uglavnom se nalaze na višim i nagnutim položajima sa izraženim erozionim procesima, i većim delom su obuhvaćene granicama nacionalnog parka.

Šumske zajednice su mešovitog ili čistog sastava. Monodominantne šume grade kitnjak, bukva i ponegde lipa ili grab, dok u građi dvodominantnih šuma najčešće ulaze lipa i bukva, a ređe grab i kitnjak. Čiste bukove, kao i čiste grabove šume retke su. Klimaregionalni tip šume na Fruškoj gori je šuma kitnjaka i graba sa kostrikom Aculeato-Querco-Carpinetum iz sveze Carpinion betuli illyrico-moesiacum, koja stoga zauzima i najveće površine. Pored nje u vegetaciji listopadnih šuma (Querco – Fagetea) značajno mesto imaju i zajednice bukve i lipe – Tilio-Fagetum submontanum iz sveze Fagion moesiacae.

U klimazonalnom pogledu vegetacija Fruške gore pripada šumostepi (Aceri tatarici – Quercion). Stepska vegetacija Fruške gore klase Festuco – Brometea predstavljena je specifičnim floristički bogatim zajednicama iz sveze Festucion rupicolae. Ovaj tip vegetacije na Fruškoj gori u odnosu na tipične stepe ima mezofilniji karakter i više šumostepsko obeležje.

Usled vekovnog negativnog antropogenog uticaja danas su površine pod stepama svedene na minimum i fragmentarno su očuvane uglavnom na obodu planine.

Livadska vegetacija klase Molinio – Arrhenatheretea prisutna je sa više zajednica različitih redova i sveza od kojih značajnije mesto imaju dolinske mezofilne livade sveze Arrhenatherion elatioris i livade iz sveze Agropyro – Rumicion crispi, dok su močvarne livade sveze Deschampsion caespitosae izrazito ograničenog areala. Sve livadske zajednice su sekundarnog porekla i nastale su nakon krčenja šuma.

Močvarna i barska vegetacija sveza Phragmition communis, Glycerio – Sparganion i Caricion gracilis, kao i higrofilne šume sveza Salicion cinereae i Salicion albae nalaze se uglavnom na nižim nadmorskim visinama uz Dunav i veće potoke. Submerzna i emerzna vegetacija slatkih voda (iz sveze Potamion eurosibiricum), kao i vegetacija plivajućih cvetnica (iz sveze Lemnion minoris), zabeležene su samo u petrovaradinskom ritu.

Životinje

Životinjski svet Fruške gore veoma je bogat i raznovrstan.

Fauna beskičmenjaka (Invertebrata) je relativno slabo proučena. Najviše istraživane grupe beskičmenjaka na Fruškoj gori su: Nematoda, Cl. Trematodes, Cl. Oligochaeta, Cl. Arachnida (Acarina), Cl. Crustacea (Copepoda i Isopoda) i Cl. Insecta (Collembola, Coleoptera, Diptera, Hymenoptera i Lepidoptera). Detaljno i kompletno obrađene familije su Syrphidae i Culicidae iz reda Diptera.

Fauna kičmenjaka (Vertebrata) je takođe raznovrsna i, za razliku od beskičmenjaka, dobro istražena. Ribe (Pisces) su prisutne samo sa desetak alohtonih vrsta u veštačkim akumulacijama, jer su potoci, iako veoma brojni na Fruškoj gori, mali i nestalni i u toku leta često presušuju.

Na Fruškoj gori je registrovano 23 vrste vodozemaca i gmizavaca. Od toga 12 vrsta su predstavnici Cl.Amphibia svrstanih u 6 familija i 7 rodova (Salamandra, Triturus, Bombina, Hyla, Bufo, Pelobates i Rana) a 11 vrsta predstavnici Cl. Reptlia, svrstanih u 6 familija i 9 rodova (Emys, Anguis, Lacerta, Ablepharus, Podarcis, Elaphe, Coronella, Natrix i Vipera). Izuzetno retka i ugrožena vrsta je Salamandra salamandra čiji je poslednji nalaz star čak 35 godina. Takođe izuzetno retka vrsta, a ujedno i jedina otrovna zmija na Fruškoj gori, je Vipera berus (šarka).

Na Fruškoj gori postoji 60 vrsta sisara (Mammalia) iz 16 familija i 42 roda. Najviše vrsta je iz familije Rhinolophidae – šišmiši potkovičari (17 vrsta), kao što su: Barbastella barbastellus – širokouhi ljiljak, Eptesicus serotinus – širokokrili ponoćnjak, Miniopterus schreibersi – dugokrili ljiljak, Myotis mystacinus- mali brkati večernjak i dr. Od sitnih sisara interesantno je prisustvo tekunice (Spermophilus citellus), slepog kučeta (Spalax leucodon), male rovčice (Sorex minutus) i mnogih drugih. Među krupnijim sisarima značajni su: šakal (Canis aureus), divlja mačka (Felis silvestris), jelen (Cervus elaphus) i srna (Capreolus capreolus).

Većina njih su autohtone vrste izuzev jelena lopatara i muflona koji se gaje u lovnom rezervatu. Od ukupnog broja sisara na Fruškoj gori, 38 vrsta su zaštićene kao prirodne retkosti.

Ptice (Aves) su na Fruškoj gori prisutne sa oko 220 vrsta. Jedan deo njih su ptice selice koje se na ovoj planini dva puta godišnje samo kratko zadržavaju.

Posebno je značajno prisustvo većeg broja vrsta ptica grabljivica, kao što su: orao krstaš (Aquila heliaca), orao kliktavac (Aquila pomarina), patuljasti orao (Hieraetus pennatus), stepski soko (Falco cherrug), mrka lunja (Milvus migrans), kratkoprsti kobac (Accipiter brevipes), osičar (Pernis apivorus) i dr.